Ekosisteme Parasal Değer Biçmeli miyiz?

Ekosistem içerisinde bulunmuş olduğumuz dünyanın bizlere sunmuş olduğu yaşam alanlarının bütünüdür. Ekosisteme parasal değer biçeli miyiz? Sorusu neyi kastediyor aslında. Bakmış olduğumuz zaman ekosistem üzerinden her şeyimizi karşılamaktayız. Bu çıkar ilişkisi günümüzde ekosistem hizmetleri olarak adlandırılmaktadır. Ekosistem hizmetleri üzerinden sağlanan faydalar insan yaşamını devam ettirebilmesi için gerekli olan her şeydir. Bunlar sadece yaşam odaklı olmamakla beraber kişisel istekler de dahil insanoğlu olarak ekosisteme tamamen muhtaç durumdayız. Bu durumu daha iyi anlamak ve anlatmak için bu soruyu soruyoruz.

Parasal değer günümüzde yediden yetmişe herkesin anlayacağı bir birim dilidir. Günlük hemen hemen her yerde para akışı sağlanmaktadır. Ekosistem üzerine bunu nasıl yansıtabiliriz ve insanların ekosistemin değerini daha iyi anlamalarını sağlayabiliriz? Tam olarak şöyle şuan da almış olduğumuz nefese, akşam yediğimiz yemeğe, doğadan karşılamış olduğumuz suya, barınma için doğaya, kişisel isteklerimizin hepsine ve daha birçok şeye yani hemen hemen her şeye maddi değer biçmiş olsaydık ve bunu zaten üreticiye vs. verdiğimizi saymadan doğaya karşı ödemiş olsaydık nasıl oldurdu?

Aldığımız her nefes için bir birim seçildiğini varsayalım. Bir insan günlük olarak yaklaşık 18.000 ve 23.000 arasında nefes alışverişinde bulunmaktadır. Bu da yaklaşk 9.000 litre hava demektir. Biz buna parasal değer olarak birim başına çok çok küçük meblalar dahi biçsek ömür boyu yapmış olduğumuz çalışmlar dahi oksijene vereceğimiz para miktarını karşılamamaktadır. Sadece oksijen üzerinden değil kestiğimiz her bir ağaç (30 metre boyunda 45 cm çapında) yıllık 120 kilogram oksijen üretmektedir. Bu ağaçlara üreteceği oksijen miktarı dahil ve ağacın ekositem hizmetlerine olan faydalarını da eklersek şahsi olarak ödeyemeceğimiz yüksek meblalara tekabül etmektedir. Böyle bir değer biçilirken bugünleri değil yarınları da baz alarak biçmeliyiz.

Kısacası hayatımızın tam odak noktasında yer alan bir doğa var ve biz insanoğlu bu doğanın değerini bilmiyoruz. Ona bir teşekkür borcumuz var bunu parasal değer olarak hesaplamaya çalışıyoruz. Sadece sağlanan fayda üzerine değil de verilen zarar üzerine de konuşmamız gerekiyor. Bakacak olursak Ozon tabakasının delinmesi, küresel kararma (global dimming), birçok kirlilik çeşiti ve daha sayılabilecek onlarca hatta yüzlerce ekosisteme vermiş olduğumuz zararlar bulunmaktadır. Kısacası ekosistem eşittir insanoğlunun yaşam kaynağı. Sağlamış olduğumuz her fayda için parasal değer biçmeye çalışmamızın asıl sebebi ekosistemden neler sağlıyoruz ve ne gibi zararlar veriyoruz sorularının cevabını daha iyi anlamak. Verilmiş olan örnekler basit örnekler bunlara daha binlerce fayda ve birçok zarar ekleyebiliriz.