Gregor Mendel - Genetiğin Temeli

Yaptığı çalışmalar ile genetiğin babası olarak bilinen Gregor Johann Mendel, 20 Temmuz 1822'de Avusturya'nın Heinzendorf kentinde yaşayan çiftçi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. Anton ve Rosine'nin çocukları olan Gregor Mendel; biyolog, Mendel kanunlarının mucidi, meteorolog, matematikçi ve rahiptir. İlk gençlik yıllarını potansiyelini fark eden öğretmeninin eğitim hayatına devam etmesini istemesi üzerine Troppau'daki ortaokula gönderilmesini tavsiye etti. 11 yaşına kadar öğrenimine burada devam etti. Mendel'in bu ortaokula geçmesi ailesi için ağır bir mali yük oldu, ancak çalışmalarında başarı sağlayan Mendel 1840'ta okuldan onur derecesi ile mezun oldu. Mezuniyetinin ardından Mendel, Olmütz Üniversitesi Felsefe Enstitüsü'nde iki yıllık bir programa kayıt oldu. Bu programda özellikle fizik ve matematik konularında ilerleme kaydetti. Üniversite hayatında boş zamanlarında ders verdi. Mendel, tüm zor şartlara rağmen 1943 yılında programdan mezun oldu. Bu yıllarından sonra Gregor adını alarak, bugün Çek Cumhuriyeti'nin bir bölgesi olan Brno'daki St. Thomas Augustinian Manastırı'na kabul edilmiştir. Manastır, o dönemde o bölge için adeta bir kültür merkeziydi. Mendel, buradaki kütüphane ve deney tesislerine erişim sağladı. Mendel 1849'da Znaim'de geçici olarak bir öğretmenlik pozisyonuna tayin edildi ve ertesi sene öğretmenlik sertifika sınavında başarısız oldu. 1851 yılında Viyana Üniversitesi'nde fizik ve matematik alanında eğitimler almaya başladı. Aynı zamanda botanik okudu ve deneylerinde mikroskop kullanmaya başladı. 1853 yılında Viyana'da eğitimini tamamladıktan sonra Brno'daki manastıra döndü ve bir ortaokulda öğretmenlik görevi aldı. Öğretmenlik yıllarında en çok bilinen çalışmalarına başlangıç adımını attı. Bu yıllarda bezelyelerde hibridizasyon çalışmalarının ilk serisini gerçekleştirdi. 1854 yılında bitki melezlerinde kalıtsal özelliklerin aktarımı konusunu araştırmaya başladı. Mendel, deneysel biyoloji metodolojisine olağanüstü bir anlayış getirmiştir. Öncelikle yetiştirilmesi ve yapay olarak hibridizasyonu kolay bir organizma seçmiştir. İzlemek üzere yedi görülebilir özelliği seçmiştir. Bu özelliklerin her biri, birbirinin zıttı olan iki form ile temsil edilmektedir. Mendel'in amacı ebeveynlerde görülen özelliklerin bir sonraki döle aktarımını araştırmaktı. Mendel çalışmalarını sekiz yıl boyunca sürdürdü. Çalışmalarını 1856 ve 1863 yılları arasında on binlerce ayrı bitki ile yaptı. Mendel, deneyleri için bezelyeyi, yetiştirilmesinin kolay olması, kısa zamanda ürün verip büyümesi, çok farklı karakterlerinin olması, bezelye çiçeğinin yapısının dışarıdan tozlaşmaya uygun olmaması, taç yaprakları deneysel amaçlı kesilince yapay tozlaşma yapılabilmesi gibi sebeplerden dolayı tercih etti. Mendel, yuvarlak tohumlu bezelyelerin kendileşmesinden (kendi kendini döllemesinden) daima yuvarlak tohumlu yavru döller, buruşuk tohumlu bezelyelerin kendileşmesinden de daima buruşuk tohumlu yavru döllerin oluştuğunu tespit etti ve bu bitkilerin saf döl oldukları sonucuna ulaştı. Ardından zıt özelliklere sahip olan bezelye bitkilerini çapraz dölledi ve sonuçlarını analiz etti. Bu çaprazlama sonucunda iki sonuca ulaştı: ebeveynlerden yavrulara rastgele aktarılan özelliklerin olduğunu ve hangi özelliklerin aktarılacağını belirleyen Baskınlık-Çekiniklik kanunu ve özelliklerin diğer özelliklerden bağımsız olarak aktarılmasını belirleyen Bağımsız Çeşitlilik Yasasıdır.

1868 yılında Mendel, öğretmenlik yapmış olduğu okulun başrahibi seçildi. İlerleyen yaşı ile birlikte çalışmaları üzerinde yoğunlaşamadı. Gregor Mendel 6 Ocak 1884'te öldü. 61 yaşında hayata gözlerini kapatan Mendel Manastırın mezarlığında toprağa verildi.1900 yılında Hugo de Vries ve Carl Correns tarafından Mendel'in kalıtım ile ilgili yaptığı çalışmalar ortaya çıkarıldı ve makalelerinde atıf verdiler. Bununla birlikte genetik bilimi tamamen ortaya çıkmış oldu.